Planujecie większe wydatki i szukacie najkorzystniejszej oferty kredytowej? Jeśli tak, to z pewnością wielu z Was przed podjęciem decyzji dokładnie analizuje produkty przynajmniej kilku banków. Należy jednak wiedzieć, że przy każdym wnioskowaniu o kredyt gotówkowy lub kredyt hipoteczny, bank sprawdza historię spłat w Biurze Informacji Kredytowej. Zatem, czy zbyt wiele zapytań w BIK może mieć wpływ na naszą zdolność kredytową? Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu? Coraz trudniej o kredyt bankowy Jak wynika ze statystyk BIK tylko w 2019 roku Polacy zaciągnęli kredyty mieszkaniowe na kwotę 65 mld zł, zaś kredyty gotówkowe na łączną sumę 72 mld zł. Jednak już w 2020 roku, zainteresowanie finansowaniem bieżących potrzeb, kredytem bankowym wyraźnie spadło: (Źródło: BIK Wpływ na to ma przede wszystkim strach przed niepewną przyszłością, co do uzyskiwanych dochodów. Już teraz bowiem z powodu restrykcji nałożonych z powodu pandemii koronawirusa pracę straciły setki tysięcy osób, a szacuje się, że do końca roku, liczba bezrobotnych wzrośnie do nawet 2 mln! W związku z tym, część potencjalnych kredytobiorców zmniejszyła konsumpcję i nie decyduje się na zaciągnięcie kredytu gotówkowego. Ostrożniejsze w udzielaniu kredytów są także same banki, które obecnie z większą uwagą podchodzą do oceny wiarygodności swoich klientów (sprawdź: zdolność kredytowa 2020), przez podwyższone ryzyko niewywiązania się kredytobiorcy z terminowego oddania zobowiązania. Zmiany, które zaszły w bankach w związku z pandemią Covid – 19, sprawiły że zwłaszcza kredyt hipoteczny stał się dobrem luksusowym. Na czym polega badanie zdolności kredytowej? Jak wiemy, ocena zdolności kredytowej jest kluczową kwestią zarówno dla przyszłych kredytobiorców, jak i dla samych banków. Bowiem, żadna instytucja finansowa nie podejmie pochopnej decyzji, dotyczącej tego, komu powierzy swoje pieniądze. Tak więc posiadanie zdolności kredytowej, którą określa się jako zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu i jego odsetek w określonym w umowie terminie, jest niezbędnym warunkiem do otrzymania pożyczki. Oczywiście, ocena zdolności kredytowej może wyglądać inaczej dla każdego banku, ponieważ polskie prawo nie wskazuje konkretnych sposobów na zbadanie sytuacji kredytobiorcy. Zazwyczaj jednak wpływ na ocenę zdolności kredytowej mają takie czynniki jak wysokość stałych miesięcznych dochodów; forma zatrudnienia lub rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej; czas zatrudnienia w danym miejscu lub funkcjonowania działalności gospodarczej; zawód; aktualne obciążenia finansowe (czyli inne kredyty, pożyczki na raty, chwilówki oraz zobowiązania takie jak: limity kredytowe, karty kredytowe, czy alimenty); wiek, stan cywilny i liczba osób w gospodarstwie domowym; miesięczne wydatki na utrzymanie. Bank przed wydaniem decyzji kredytowej sprawdza również dotychczasową historię kredytową swojego potencjalnego klienta, odwołując się do informacji, które gromadzi Biuro Informacji Kredytowej. Co to jest scoring BIK? Wszystkie banki zobowiązane są przez przez organ nadzorczy, jakim jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) do ograniczania ryzyka kredytowego. Jest to możliwe dzięki dokładnemu analizowaniu sytuacji finansowej osób, które ubiegają się zarówno o kredyt, jak inne zobowiązania. Jednym z kryteriów branych pod uwagę w ocenie przyszłego kredytobiorcy może być scoring BIK. Pod tym pojęciem kryje się ocena punktowa, która wyliczana jest przez starannie opracowany algorytm matematyczny dla każdej osoby, widniejącej w bazie BIK. Przyjmuje ona wartość od 1 do 100, i im jest ona wyższa tym większą są nasze szanse na uzyskanie kredytu lub pożyczki. Czynniki, które mają wpływ na jej wysokość to przede wszystkim: terminowość, czyli spłacanie posiadanych zobowiązań na czas; wnioskowanie, czyli częstotliwość wnioskowania o nowe kredyty i pożyczki; korzystanie, czyli stopień wykorzystania limitów na koncie i korzystanie z kredytów konsumpcyjnych i kart kredytowych; doświadczenie, czyli staż kredytowy i wyrażanie zgody na przetwarzanie danych o spłaconych zobowiązaniach. Swój BIK score posiada ponad 13 mln dorosłych Polaków, którzy w każdej chwili mogą sprawdzić jego aktualność pobierając Raport BIK. Jak wynika z wyliczeń BIK, średnia ocena punktowa dla Polski (score) jest bardzo dobra i wynosi 79 punktów! Aż 7 mln Polaków znajduje się w najwyższym przedziale, pomiędzy 80, a 100 punktów, a tylko ponad milion osób ma niską ocenę (w przedziale od 0 do 58 punktów): (Źródło: BIK Kredyt gotówkowy – zapytania w BIK Ocena BIK może zmieniać się każdego dnia, stosownie do informacji, które dostarczane są przez instytucje finansowe do Biura Informacji Kredytowej. Swój score posiadają wszyscy, którzy obecnie spłacają lub też spłacili kredyt, czy pożyczkę. Przy czym, zaczynamy na niego pracować w momencie samego zapytania o kredyt, a więc wraz ze złożeniem wniosku w wybranym banku. Następnie zaś, podczas całego okresu spłaty zobowiązania, w bazie BIK aktualizowane są informacje dotyczącego jego terminowego regulowania. Jeżeli wszystko przebiega bez zarzutów, a my nie spóźniamy się z płatnościami, to nasza ocena punktowa rośnie. Dla banku, czy firmy pożyczkowej, która rozpatruje nasz wniosek oznacza to większe prawdopodobieństwo, że zarówno raty kredytu, jak i całe zobowiązanie finansowe będą spłacane zgodnie z ustalonym harmonogramem. Warto pamiętać o tym, że wszystkie dane (również te dotyczące opóźnień w regulowaniu zobowiązań), przechowywane są w bazie przez cały okres spłaty kredytu gotówkowego i 5 lat po jego spłacie (przy czym w każdej chwili istnieje możliwość odwołania zgody na przetwarzanie danych osobowych). Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że zachowaniem, określanym jako bardziej ryzykowne jest również składanie w wielu bankach zapytań kredytowych. A sami przyznacie, że raczej nikt nie decyduje się na pierwszy lepszy kredyt gotówkowy. Jego wybór bowiem poprzedza szczegółowa analiza poszczególnych produktów. W tym celu często korzystamy z rankingów kredytów gotówkowych, czy rankingów kredytów hipotecznych. Jednak z racji tego, że parametry kredytu zależą w dużej mierze od kondycji finansowej klienta, to aby poznać szczegółowe koszty oprocentowania, prowizji, czy ubezpieczenia, konieczne jest złożenie osobnego wniosku w każdym banku. Dopiero wtedy można spokojnie usiąść i przeanalizować szczegóły poszczególnych ofert. Jednak ten sposób wybierania najlepszego kredytu generuje dużą ilość zapytań w BIK, które są odnotowywane w historii kredytowej Czy wiele zapytań w BIK ma wpływ na zdolność kredytową? Jak się okazuje, kilka zapytań o kredyt nie zmniejsza naszej szansy na uzyskanie kredytu. Ważne jest tylko, aby zapytania te dotyczyły wyłącznie jednego produktu finansowego i były złożone w ciągu dwóch tygodni. Często bowiem wynika to z poszukiwania przez klienta najlepszej oferty. Tak więc BIK uwzględnia takie zachowanie i stosuje tzw. mechanizm deduplikacji zapytań, który traktuje jako jedno zapytania kredytowe o ten sam typ produkt, złożone w ciągu 14 dni. Oznacza to, że bez żadnych obaw możemy porównywać oferty w poszukiwaniu tej najtańszej. Ponieważ nawet gdy złożymy zapytania w kilku bankach, w wyznaczonym okresie, to w BIK będą widniały jako jedno. W innym przypadku składanie wielu zapytań w BIK znajduje odzwierciedlenie w ocenie punktowej i ma wpływ na naszą zdolność kredytową. Ponieważ są one widoczne i brane pod uwagę przez analityków bankowych. Zbyt duża ich ilość jest jednym z czynników, przez który banki odrzucają wniosek o udzielenie kredytu. Naturalnie, same zapytania w BIK nie skutkują decyzją odmowną, ale stanowią około 5 proc. oceny zdolności kredytowej klienta. Warto jednak podkreślić, że nie dotyczy to wszystkich osób w równym w stopniu. Ponieważ w przypadku kredytobiorców z wysokimi zarobkami oraz pozytywną i długą historią kredytową instytucje finansowe są mniej restrykcyjne. Wówczas to nawet informacja o dużej ilości zapytań w BIK nie stanowią problemu. Inaczej jednak sprawa wygląda u osób, których punktacja w BIK oscyluje wokół granicy akceptowalności przez banki oraz tych, które w ogóle nie posiadają żadnej historii kredytowej. W pierwszym przypadku może bowiem okazać się, że zbyt wielu zapytań obniży scoring BIK. Już 2, czy 3 punkty mniej oznaczać mogą obniżenie oceny np. z dobrej na umiarkowaną, co może skutkować decyzją odmowną banku. Również w przypadku osób z “czystą kartą” (czyli takich, które nigdy nie brały kredytu, czy nie kupowały na raty), składanie kilku czy kilkunastu zapytań o kredyt może okazać się dla analityka dziwne. Ponieważ jaką można mieć wówczas pewność, że będzie ona spłacał na czas pożyczone pieniądze? Zawsze również istnieje ryzyko, że taki klienta uzyska środki z kilku kredytów i po prostu “przepadnie”. Jak długo widoczne są zapytania w BIK? Wpisy w raporcie BIK, dotyczące zapytań o kredyt są dostępne dla instytucji finansowych przez okres 12 miesięcy. Z czego niektóre z banków zwracają uwagę wyłącznie na zapytania pochodzące z ostatnich 30 dni. W związku z czym, czasami warto jest odczekać miesiąc lub dwa, aby poprawić ocenę wiarygodności, a później spróbować ponownie. Oczywiście nie jest to regułą, ponieważ każda instytucja własny algorytm weryfikacji klientów. Warto pamiętać o tym, że jeżeli staraliście się w banku lub SKOK-u o kredyt i go nie uzyskaliście, to instytucje finansowe oraz BIK nie mają prawa do dalszego przetwarzania danych o zapytaniu kredytowym wysłanym do BIK w związku z tym wnioskiem kredytowym. Nie mają również prawa do uwzględniania tych informacji w ocenie Waszego ryzyka kredytowego w przyszłości (w tym w scoringu BIK). W każdej chwili możecie żądać zarówno od banku, jak i BIK usunięcia danych o takim zapytaniu. Gdy zaś nie uzyskacie takiej zgody, to skargę na tego typu działania możecie złożyć na stronie UODO (znajdziecie tam również opis tego jak należy to zrobić). Pożyczka a zapytania w BIK Również większość firm pożyczkowych robi zapytania w BIK. Co oznacza, że pozostaje po tym ślad, podobnie jak w przypadku banków. Przekazują one do bazy informacje dotyczące zaciągniętych pożyczek i regularnie aktualizują informacje o terminowości ich spłat. Jednak, aby firma pożyczkowa mogła zweryfikować informacje na temat klienta w BIK, konieczna jest jego zgoda. Jeżeli macie problemy z uzyskaniem kredytu lub pożyczki zawsze możecie skorzystać z pożyczki bez zdolności kredytowej lub pożyczki bez BIK. Ponieważ nadal na polskim rynku znaleźć można firmy pożyczkowe, które nie sprawdzają w BIK wiarygodności finansowej swoich klientów. Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli pożyczkodawca nie sprawdzi nas za pośrednictwem akurat tej bazy, to może to zrobić za pomocą innych, takich jak: KRD, BIG, czy ERIF. Kilka zapytań w BIK nie zmniejsza szansy na uzyskanie kredytu. Ważne jest jednak, aby zapytania te dotyczyły jednego produktu finansowego i były złożone w okresie 14 dni. Informacje o autorze Katarzyna Fodrowska W kręgu jej zainteresowań leżą tematy związane z budownictwem, architekturą, naukami przyrodniczymi i bieżącymi wyzwaniami stojącymi przed polską energetyką. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących prądu, gazu, pomp ciepła i odnawialnych źródeł energii. Propagatorka zdrowego stylu życia i ekologicznych rozwiązań. Wolny czas lubi spędzać na czytaniu i spacerach, a także oddawaniu się swoim dwóm największym pasjom, jakimi są astronomia i flamenco.